ΚΑΠ 101: Τι είναι και γιατί σε αφορά
Ακούς συνέχεια για την ΚΑΠ. Στις ειδήσεις, στα social media, στις πολιτικές αντιπαραθέσεις, ακόμη και στις κουβέντες με τους φίλους σου. Όμως… ξέρεις πραγματικά τι σημαίνει αυτό το ακρωνύμιο; Μην ανησυχείς — πάμε να τη δούμε μαζί βήμα-βήμα!
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) είναι ακριβώς αυτό που λέει το όνομά της:
Κοινή → Μία πολιτική για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ίδιοι κανόνες, όχι 27 διαφορετικά συστήματα.
Αγροτική → Θέτει το πλαίσιο για το πώς λειτουργεί η γεωργία στην ΕΕ.
Πολιτική → Κανόνες, προϋπολογισμοί και προτεραιότητες που διαμορφώνουν και ρυθμίζουν τη λειτουργία του αγροτικού κλάδου καθώς και της ζωής στην ύπαιθρο.
Οπότε, ναι, η ΚΑΠ είναι μεγάλη υπόθεση — και δεν αφορά μόνο τους αγρότες. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, άμεσα ή έμμεσα, η ΚΑΠ επηρεάζει τη ζωή όλων των πολιτών της ΕΕ – από την πρόσβαση σε θρεπτικά και ασφαλή τρόφιμα, μέχρι την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.
Οι Δύο Διάσημοι Πυλώνες της ΚΑΠ
Σκέψου την ΚΑΠ σαν ένα σπίτι που στηρίζεται σε δύο γερά θεμέλια:
Πυλώνας Ι – Άμεσες ενισχύσεις & μέτρα αγοράς
- Χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από την ΕΕ (χωρίς εθνική συμμετοχή).
- Άμεσες ενισχύσεις: Η ραχοκοκαλιά της ΚΑΠ— στήριξη του εισοδήματος των αγροτών, με βάση την έκταση των γεωργικών εκμεταλλεύσεών τους. Η τήρηση των προτύπων της ΕΕ είναι απαραίτητη για να είναι δυνατή η λήψη της στήριξης.
- Οικολογικά Σχήματα (Eco-Schemes): «Οικολογικά μπόνους» — επιπλέον χρήματα για αγρότες που υιοθετούν πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές (αμειψισπορά, βιολογική γεωργία, δράσεις για τη βιοποικιλότητα).
Πυλώνας ΙΙ – Αγροτική ανάπτυξη
- Συγχρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.
- Η στήριξη δεν περιορίζεται μόνο στη γεωργία: καλύπτει υποδομές, κατάρτιση, διαφοροποίηση καλλιεργειών, νέους αγρότες και κοινωνικά έργα στις αγροτικές περιοχές.
Μπορούν οι χώρες να διαθέσουν περισσότερα χρήματα; Ναι, αλλά με όρια. Πρέπει να τηρούν τους ευρωπαϊκούς κανόνες ανταγωνισμού, οπότε δεν επιτρέπονται «απεριόριστες επιδοτήσεις». Αντ’ αυτού, μπορούν να προσαρμόσουν τα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδιά τους (π.χ. περισσότερα οικολογικά σχήματα, επιπλέον στήριξη για μικρές εκμεταλλεύσεις) ή να υλοποιήσουν επιπλέον εθνικά προγράμματα, μετά από έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ας μιλήσουμε για χρήματα
Εδώ τα πράγματα γίνονται πραγματικά ενδιαφέροντα: στην ΚΑΠ πηγαίνει σχεδόν το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ.
- Συνολικός προϋπολογισμός ΕΕ 2021–2027: €1,21 τρισ.
- Μερίδιο ΚΑΠ: €386,6 δισ.
Πώς κατανέμονται αυτά τα χρήματα;
- €291,1 δισ. → άμεσες ενισχύσεις στους αγρότες (Πυλώνας Ι)
- €95,5 δισ. → αγροτική ανάπτυξη & οικολογικά μέτρα (Πυλώνας ΙΙ)
Τι ισχύει για την περίοδο 2023–2027: €307 δισ. συνολική στήριξη
- €264 δισ. από τον προϋπολογισμό της ΕΕ
- €43 δισ. από τα κράτη-μέλη (συγχρηματοδότηση, κυρίως για τον Πυλώνα ΙΙ)
Ελλάδα & Βέλγιο
Ελλάδα → Για την περίοδο 2023–2027, η χώρα λαμβάνει 13,4 δισ. € από την ΕΕ, συν εθνική συγχρηματοδότηση. Η Ελλάδα μάλιστα αποφάσισε να στηρίξει ακόμα περισσότερο τους νέους αγρότες, ξεπερνώντας το ελάχιστο όριο της ΕΕ.
Βέλγιο → Η ΚΑΠ εφαρμόζεται σε περιφερειακό επίπεδο:
- Φλάνδρα: περίπου €1,3 δισ.
- Βαλλωνία: περίπου €1,5 δισ.
- Σύνολο: λίγο πάνω από €2,8 δισ. από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, συν εθνική συγχρηματοδότηση.
Γιατί σε αφορά;
Η ΚΑΠ δεν αφορά μόνο «κάποιους, ίσως άγνωστους σε σένα αγρότες», αλλά επηρεάζει τη ζωή όλων μας, προσφέροντας:
Επισιτιστική ασφάλεια — σταθερή και ασφαλής τροφοδοσία τροφίμων στην Ευρώπη
Δίκαια εισοδήματα — στήριξη αγροτών σε μια αρκετά δύσκολη αγορά
Κλίμα & περιβάλλον — επιβράβευση οικολογικών αγροτικών πρακτικών
Το πορτοφόλι σου — διατήρηση προσιτών τιμών και σταθερότητα στην αγορά τροφίμων
Αγροτική ζωή — αναζωογόνηση αγροτικών περιοχών και δημιουργία κινήτρων για να μείνουν οι νέοι στην ύπαιθρο
Οπότε, ναι — η ΚΑΠ έχει μεγάλη σημασία! Το έργο RECAP, συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι εδώ και τους επόμενους μήνες θα σε βοηθήσει να εξερευνήσεις και να κατανοήσεις σε βάθος αυτή την κρίσιμη πολιτική. Μείνε συντονισμένος/η και ακολούθησέ μας στα social media για τις τελευταίες ενημερώσεις, νέα και χρήσιμο περιεχόμενο.